A cosmologia e cosmografia de Anaximandro no In de Caelo de Tomás de Aquino | dos Santos | Kriterion: Revista de Filosofia

A cosmologia e cosmografia de Anaximandro no In de Caelo de Tomás de Aquino

Evaniel Brás dos Santos

Resumo


Anaximandro possui destaque na história da filosofia, conforme o In De caelo de Tomás de Aquino, porque, à luz da racionalidade, ele descobriu os pontos limites do cosmo, na perspectiva do observador, a saber: as estrelas e a Terra, os dois itens mediante os quais o milésio inaugura a cosmologia filosófica e a cosmografia. Este estudo mostra que, baseado não somente no texto de Aristóteles, mas também noutras fontes doxográficas, nomeadamente no In De caelo de Simplício, Tomás reúne em seu texto teorias cosmológicas atribuídas a Anaximandro, como o geocentrismo, a finitude do cosmo, a infinitude e divindade do regente do todo e, refletindo sobre elas, o autor manifesta a grandiosidade do gênio daquele que é considerado como o sucessor de Tales de Mileto.   


Texto completo:

PDF

Referências


AGOSTINHO. “De civitate Dei”. Ed. B. Dombart et A. Kalb. CCSL, Scholars’ Version, 47-48. Turnhout: Brepols, 2003.

ARISTÓTELIS. “De caelo et mundo” (translatio Moerbeke). In: BRAMS, J.; TOMBEUR, P. (Coaut. de). “Aristoteles Latinus database”. Turnhout: Brepols, 2003.

______. “De caelo et mundo” (texto grego). In: TOMÁS DE AQUINO. “In libros Aristotelis De caelo et mundo”. Roma: Typographia Polyglotta, 1886.

BERNAL, S. A. “Anaximandro: Astronomía”. Ontology Studies, 9, pp. 113-129, 2009.

BODNÁR, I. M. “Anaximander on the Stability of the Earth”. Phronesis, 37, pp. 336-342,1992.

BOURKE, V. “Introduction”. In: “Commentary on Aristotle’s Physics”. Notre Dame, Indiana: New Haven Yale University Press, 1991. pp. xvii-xxix

BURCH, G. B. “Anaximander, the First Metaphysician”. Review of Metaphysics, 3, pp. 137-160, 1949-1950.

COUPRIE, D. L. “Anaximander’s Legacy and the Stability of the Earth”. Hyperboreus, 15, pp. 158-167, 2009.

DEICHGRABER, K. “La formulación del principio de inmanencia en el fragmento de Anaximandro”. Tópicos: Revista de Filosofía, 30, pp. 81-123, 2006.

DIELS, H. “Die Fragmente der Vorsokratiker”. Berlin: Weidmannsche Buchhandlug, 1906.

ESTRABÃO. “The Geography Strabo”. Trad. H. C. Hamilton. London: H. G. Bohn, Y. Streeet, C. Garden, 1854.

GEMINOS. “Geminos’s Introduction to the Phenomena: A Translation and Study of a Hellenistic Survey of Astronomy”. Trad. James Evans and J. Lennart Berggren. Princeton: Princeton University Press, 2006.

GRANT, E. “Planets, Stars, and Orbs: The Medieval Cosmos, 1200-1687”. Cambridge: Cambridge University Press, 1994.

HEIDEL, W. A. “Anaximander’s Book, the earliest known geographical treatise”. Proceedings of the American Academy of Arts and Science, 56, 7, pp. 239-288, 1921.

JAEGER, W. “O pensamento filosófico e a descoberta do cosmos”. In: ______. “Paidéia: A Formação do Homem Grego”. Trad. Artur M. Pereira. São Paulo: Martins Fontes, 2003. p. 190-229.

______. “Aristoteles: bases para la historia de su desarrollo intelectual”. Trad. José Gaos. Pánuco, Mexico: Fundo de Cultura Economica, 1946.

______. “The theology of the early greek philosophers”. Oxford: Oxford Clarendon Press, 1947.

______. “Early Christianity and Greek Paideia”. Cambridge: Harvard University Press; London: Oxford University Press, 1961.

KAHN, C. “Anaximander and the Origins of Greek Cosmology”. New York: Columbia University Press, 1960.

MONDOLFO, R. “El infinito en el pensamiento de la antigüedad clássica”. Buenos Aires: Universidad de Buenos Aires, 1952.

PIAIA, G. “I filosofi nel tempo e le età della filosofia – l’apporto del medioevo ala periodizzazione storico-filosofica”. Scintilla, 4, 2, pp. 125-136, 2007.

______. “La «Storia della storiografia filosofica»: Un segno di crisi o di nuova storicità?” Giornale Critico Della Filosofia Italiana, 11, 3, pp. 466-478, 1991.

______. “L’ histoire des philosophes dans l’univers culturel du Moyen Âge”. In: WENIN, C. (ed.). “L’homme et son univers au Moyen Âge”. Louvain-la-Neuve: Éditions de l’Institut Supérieur de Philosophie, 1986. pp. 869-875.

______. “Vestigia philosophorum. Il medioevo e la storiografia filosofica”. Rimini: Maggioli, 1983.

PETRI APIANI. “Cosmographia Petri Apiani, per Gemmam Frisium apud Louanienses medicum”. Parisiis, væneunt apud Viuantium Gaultherot, via Iacobea: sub intersignio D. Martini, 1553.

PRICE, B. B. “The Physical Astronomy and Astrology of Albertus Magnus”. In: WEISHEIPL, J. (ed.). “Albertus Magnus and the sciences: Commenmorative Essays 1980”. Toronto: Pontifical Institute of Mediaeval Studies, 1980. pp. 155-186.

SIMPLÍCIO. “Simplicii philosophi acutissimi, Commentaria in quatuor libros De celo Aristotelis/Guillermo Morbeto interprete”. Venetiis: Apud Hieronymum Scotum, 1540.

______. “Simplicii In Aristotelis De caelo Commentaria”. Berloni: Typis et impensis Georgii Reimeri, 1894.

TOMÁS DE AQUINO. “Sentencia libri De anima”. Roma; Paris: Vrin, 1984.

______. “Suma de Teologia”. Trad. Alexandre Correia. Porto Alegre: Livraria Sulina Editora,1980.

______. “Quaestiones disputatae de Veritate”. Roma: Editori di san Tommaso, 1972-1976.

______. “Sententia libri Ethicorum”. Roma: Sanctae Sabinae, 1969.

______. “De substantiis separatis ad fratrem Raynaldum de Piperno” . Roma: Ad Sanctae Sabinae, 1969.

______. “Sententia libri Metaphysicae”. Turin: Marietti, 1950.

______. “Scriptum Super Libros Sententiarum Magistri Petri Lombardi”. Paris: P. Lethielleux, 1929.

______. “Quaestiones Disputatae de Potentia Dei”. Paris: P. Lethielleux, 1925.

______. “Summa contra gentiles”. Roma: Typographia Polyglotta, 1918-1930.

______. “Summae Theologiae”. Roma: Typographia Polyglotta, 1888-1897.

______. “In octo libros physicorum Aristotelis expositivo”. Roma: Typographia Polyglotta, 1884.

______. “In libros Aristotelis De caelo et mundo”. Roma: Typographia Polyglotta, 1886.

WEISHEIPL, J. A. “The Celestial Movers in Medieval Physics”. The Thomist, 24, pp. 286-326, 1961.


Apontamentos

  • Não há apontamentos.